Początki ewangelizacji Wietnamu sięgają pierwszych lat XVI wieku. Za panowania władcy Wietnamu Le Trang Ton został wydany w 1533 roku dekret królewski, zakazujący głoszenia wiary chrześcijańskiej. Dekret wspomina po imieniu pewnego Europejczyka imieniem Ignatius, który m. in. głosił Ewangelię w Nam Đinh. Przypuszczalnie Ignatius był duchownym. Dekret wydany w 1533 roku jest pośrednim świadectwem, że Ewangelię Chrystusa głoszono na ziemi wietnamskiej już wcześniej.

 

Kościół katolicki swe początki w Wietnamie zawdzięcza europejskim misjonarzom. Od 1550 roku w środkowym Wietnamie, prowincji Ha Tien, angażowali się misjonarze z zakonu dominikanów. Grupa misjonarzy franciszkanów przybyła w 1583 roku z Filipin, aby głosić Ewangelię w północnej części Wietnamu. Praca ewangelizacyjna wzmogła się dzięki obecności jezuitów, którzy przybyli do Wietnamu w 1615 roku Jezuici przybyli do Cua Hang w prowincji Quang Nam. Wśród misjonarzy był również Polak o. Michał Boym SJ, który dotarł do Tonkinu w drodze do Chin i spędził tam około dwóch lat.

 

Historia Kościoła katolickiego w Wietnamie naznaczona jest częstymi prześladowaniami ze strony władców. Aresztowania, więzienie, tortury, banicja, konfiskata majątku i inne represje spotykały wyznawców nowej wiary. Tysiące katolików wietnamskich ginęło w masowych egzekucjach. Sposoby zadawania śmierci były okrutne. Katolicy ginęli tratowani przez słonie, rozrywani żywcem przez konie. Szczególnym okrucieństwem wsławili się król Trinh na Północy i król Nguyen Hoa na Południu. Od XVI wieku Ewangelia była jednak nieustannie przepowiadana.
Zakazy i okrutne egzekucje nie zdołały wykorzenić wiary w Jezusa Chrystusa. W wyniku prześladowań śmierć męczeńską poniosło więcej niż 130 tysięcy wietnamskich katolików.

 

Dzięki poświęceniu misjonarzy franciszkanów, dominikanów i jezuitów powstało we Francji Towarzystwo Misji Zagranicznych, które rozwijało działalność ewangelizacyjną w Wietnamie. Starania o. Alexandre de Rhodes SJ zaowocowały decyzją Innocentego X, papieża, który mianował w 1658 roku o. Lamberta de La Mottee wikariuszem apostolskim dla Wietnamu. Bp de La Mottee w 1665 roku założył w stolicy Tajlandii seminarium, w którym kształcili się pierwsi wietnamscy kandydaci do kapłaństwa. Z seminarium tego wyszli pierwsi w historii wietnamscy księża: ks. Josephus Trang (1668), ks. Joannes Hue (1668), ks. Lucas Be (1669).

 

Dzięki miejscowym kapłanom, świeckim katechetom i siostrom zakonnym praca misyjna obejmowała coraz to nowe tereny Wietnamu. Stopniowo powstawały zręby struktur kościelnych. Już w 1659 roku powstał wikariat apostolski Cocincina Orientale – dzisiaj diecezja Quy Nhon. Z upływem lat ustanowiono kolejne Tonkino Occidentale (1678) i Tonkino Meridionale (1846). W początkach XIX wieku wietnamski Kościół katolicki miał 320 tysięcy wiernych, 119 wietnamskich księży i trzech biskupów.

 

Kościół katolicki w Wietnamie był budowany na fundamencie męczenników, których liczba przewyższa wszelkie wyobrażenie. Papieże Leon XIII, Pius X i Pius XII spośród tej rzeszy świadków wiary beatyfikowali razem 117 osób, w tym 8 biskupów, 50 księży, 16 katechetów, 1 kleryk, 41 katolików świeckich i jedną katoliczkę. Godny uwagi jest fakt, że 98 męczenników to rdzenni Wietnamczycy. W 1988 roku Jan Paweł II zaliczył wszystkich w poczet świętych, wyznaczając ich wspomnienie na 24 listopada. Najwięcej kanonizowanych męczenników poniosło śmierć za panowania cesarza Minh Mang (1782–1802) i Tu Duc (1840–1847).

 

Kościół wietnamski szczególnie chlubi się pierwszym męczennikiem bł. Andrzejem z Phu Yen, który oddał życie za Chrystusa podczas panowania króla Nguyen w 1644 roku. W chwili męczeństwa miał zaledwie 18 lat.

 

Od początku ubiegłego stulecia Kościół w Wietnamie systematycznie rozwija się. W 1924 roku Pius XI dokonał gruntownej reorganizacji diecezji, ustanawiając 9 nowych biskupstw. Pierwszy rodzimy biskup został mianowany przez Piusa XI w 1933 roku Był to bp Joannes Nguyen Ba Tong. W listopadzie 1960 roku papież Jan XXIII dostosował organizację kościelną do duszpasterskich potrzeb, ustanawiając trzy metropolie w Hanoi, Hue i Sajgonie i 17 diecezji. Z kolei w listopadzie 1976 roku Paweł VI zaliczył do kolegium kardynalskiego abpa Josepha Marię Trinh Nhu Khue. Jan Paweł II wyniósł do tej godności czterech kardynałów: Josepha Trinh Van Can (1979), Josepha Marię Pham Dinh Tung (1994), Francois Xavier Nguyen Van Thuan (2001), Jean-Baptiste Pham Minh Man (2003). Ten przedostatni był więziony 13 lat przez komunistyczny rząd. Od 1991 roku przebywał w Rzymie i przewodził Papieskiej Radzie „Iustitia et Pax”.

 

Mimo rozmaitych przeszkód Kościół w Wietnamie nie traci z oczu misyjnego nakazu Chrystusa. W 1972 roku Konferencja Episkopatu wyznaczyła abpa Filipa Nguyen Kim Dien, aby zorganizował Wietnamskie Stowarzyszenie Misyjne z myślą o ewangelizowaniu odległych wiosek wietnamskich oraz sąsiednich krajów: Kambodży, Laosu, Tajlandii i innych krajów w Azji.

 

Kościół w Wietnamie słusznie może być nazywany „najstarszą córą” Kościoła katolickiego w Azji. Ewangelia Jezusa Chrystusa była tu przepowiadana przez ponad 450 lat. Organizację Kościoła tworzy dzisiaj 25 diecezji w trzech metropoliach. Opiekę duszpasterską w ponad 2100 parafiach pełni około 2400 księży diecezjalnych i zakonnych.

 

***

 

 

Nasza Pani z La Vang . Główne narodowe sanktuarium katolików w Wietnamie, ok. 60 km od dawnej stolicy Hue. Nazwę zawdzięcza specjalnemu rodzajowi gospodarstw rolnych, które były popularne w tamtym rejonie. W czasie wielkiego prześladowania 17998-1801 wielu chrześcijan schroniło się w dżungli w sąsiedztwie Quang Tri, wioski w środkowym Wietnamie, gdzie cierpieli z głodu i chorób, przygotowując się do męczeństwa. Pewnego dnia, gdy wspólnota zgromadziła się na modlitwie, ukazała się im figura Pani otoczonej światłem, która przedstawiła się jako Matka Boża, dodawała im odwagi, pocieszała ich i dała specjalny znak swej szczególnej kochającej troski. Poradziła im, żeby używali liści pewnego gatunku paproci jako lekarstwo na swoje dolegliwości oraz obiecała wysłuchiwać ich modlitwy z macierzyńską wielkodusznością, zapewniając, że wszystkie prośby zanoszone w tym miejscu będą wysłuchane.

 

Maryja pojawiła się w tym miejscu kilka razy. Kiedy w 1802 r. ustały prześladowania, chrześcijanie opuścili schronienie w dżungli i powrócili do swoich wiosek. Ich opowiadania o objawieniach i o orędziu rozchodziły się szeroko. W 1820 roku na miejscu objawień zbudowano kaplicę. W latach 1820-1885 kolejna fala prześladowań znowu zdziesiątkowała chrześcijan. Spośród 300 tysięcy katolików wietnamskich śmierć męczeńską poniosło ponad 100 tysięcy wiernych. Skromna kapliczka ku czci Naszej Pani z La Vang została zburzona przez fanatycznego przeciwnika Kościoła w 1885 r.

 

Okrutne prześladowania jednak nie złamały wierzących. Już w 1886 roku rozpoczęli odbudowę kaplicy, którą konsekrowano w 1901 r. Wkrótce nie była ona w stanie przyjąć ogromnych rzesz pielgrzymów. Toteż w 1923 roku wybudowali nowy większy kościół, który został konsekrowany w 1928 roku, w obecności 20 tysięcy pielgrzymów. Co trzy lata organizowano w całym kraju narodową pielgrzymkę katolików, co miało specjalne znaczenie nawet po podziale Południa i Północy. W 1959 roku La Vang zostało oficjalnie ogłoszone narodowym sanktuarium. Była to 300 rocznica obecności Kościoła w Wietnamie. W 1961 roku kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Katolicy wietnamscy wierzą głęboko, że Matka Boża z La Vang kontynuuje swą opiekę nad nimi. Dzisiaj wielu z nich, żyjąc na obczyźnie w różnych krajach świata, jako swój skarb przechowuje Jej wizerunek w swoich domach.

 

Papież Jan Paweł II, przyjmując w 2000 roku biskupów Wietnamu podczas ich wizyty „ad limina” w sposób specjalny powierzył Kościół w tym kraju opiece Matki Bożej w La Vang.