logo
Czwartek, 28 marca 2024 r.
imieniny:
Anieli, Kasrota, Soni, Guntrama, Aleksandra, Jana – wyślij kartkę
Szukaj w
 
Posłuchaj Radyjka
kanał czerwony
kanał zielony
 
 

Facebook
 
Drukuj
A
A
A
 
Irena Kucharska
Liturgia godzin Triduum Paschalnego
Liturgia.pl
 


Szczyt roku liturgicznego

Święte Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego jaśnieje jako szczyt roku liturgicznego. Kościół celebruje w nim Chrystusowe dzieło odkupienia dokonane w paschalnym misterium, przez które Pan umierając zniweczył naszą śmierć i zmartwychwstając przywrócił nam życie. Oddając życie objawił Boga miłującego „do końca”. Zmartwychwstając zaprosił swoich wiernych do postępowania za Nim, Jego śladami.
 
W różnych okresach roku liturgicznego, zgodnie z tradycją, Kościół pogłębia duchowe wyrobienie wiernych. Każdy dzień jest uświęcony przez liturgiczne czynności ludu Bożego, zwłaszcza przez Ofiarę eucharystyczną i Liturgię Godzin. Triduum Paschalne to czas niezwykle bogatej liturgii sprawowanej przy ołtarzu. Z nią łączy się ściśle liturgia godzin na te dni przewidziana, przygotowująca i pogłębiająca przeżywanie głównych zgromadzeń liturgicznych.
 
Zaleca się wspólne odprawianie Modlitwy czytań i Jutrzni w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę. To oficjum, dawniej nazywane „Ciemną Jutrznią”, powinno zachować należne miejsce w pobożności wiernych, aby przez pobożne rozważanie kontemplowali mękę, śmierć i pogrzeb Chrystusa, oczekując na wieść o Jego zmartwychwstaniu.
 
Ponieważ paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczyna się od wieczornej Mszy Wieczerzy Pańskiej, ma swoje centrum w Wigilii Paschalnej i kończy się Nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania, wierni biorący udział w celebracjach głównych, mają do dyspozycji każdego dnia po dwa do czterech spotkań modlitewnych z księgą Liturgii Godzin w ręku.
 
Znaczenie Liturgii godzin dla przeżywania głównych celebracji jest niewątpliwe, jeśli nawet tylko ogólnie pozna się ich treść i ducha:
 
Wielki Piątek – Modlitwa czytań
 
Modlitwa czytań pierwotnie przeznaczona była do celebrowania w nocy. Obecnie jest tak przygotowana, że można ją odmawiać o każdej porze dnia. Dobrym zwyczajem w parafiach jest sprawowanie jej o poranku, w połączeniu z Jutrznią.
 
W Wielki Piątek hymn rozpoczynający modlitwę to uwielbienie krzyża: „Krzyżu święty nade wszystko”, który wprowadza w tematykę celebracji całego dnia. Psalmy, specjalnie dobrane, przedstawiają w sposób proroczy sytuację sądzonego, cierpiącego, poniżonego, lecz oddanego Ojcu, Chrystusa.
 
Czytania dłuższe z Listu do Hebrajczyków i z Katechezy chrzcielnej św. Jana Chryzostoma ukazują moc krwi Chrytusa: „przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego, zdobywszy wieczne odkupienie”, „zostaliście wykupieni nie srebrem lub złotem […] ale drogocenną krwią Chrystusa […]. Przez Niego wszyscy w jednym Duchu mamy przystęp do Ojca.
 
Wielki Piątek – Jutrznia
 
Hymn rozpoczynający Jutrznię to druga część „Krzyżu święty nade wszystko”. Przy łączeniu jutrzni z modlitwą czytań można go wykonać jako całość, na początku. Psalmodia jest rozważaniem prawd zasadniczych: „Bóg nie oszczędził własnego Syna”, „Jezus Chrystus nas umiłował”, „Wielbimy krzyż Twój, Panie Jezu, wysławiamy Twoje zmartwychwstanie, bo przez drzewo krzyża przyszła radość dla całego świata”.
 
Krótkie czytanie z proroctwa Izajasza oznajmia: „wielu osłupiało na Jego widok, tak nieludzko został oszpecony”. Po nim odpowiedź ludu: „Chrystus stał się dla nas posłusznym aż do śmierci, a była to śmierć na krzyżu”.
 
Kantyk Zachariasza opatrzony jest antyfoną: „Nad Jego głową umieścili napis z podaniem Jego winy […]” W prośbach wołanie nasze rozpoczynamy słowami: „Chryste, nasz Panie i Mistrzu, nasze życie, nasz Królu, nasze zbawienie, nasz Odkupicielu”. Modlitwa Pańska zamykająca Jutrznię kończy się kolektą skierowaną do Ojca, w której o łaskawe spojrzenie na swoją rodzinę, za którą Pan, Jezus Chrystus, dobrowolnie oddał się w ręce prześladowców i poniósł mękę na krzyżu.

Wielki Piątek – Modlitwa w ciągu dnia
 
Tą modlitwą w Wielki Piątek Męki Pańskiej uświęcamy konkretną godzinę, wspominając zdarzenia, jakie się tego dnia dokonywały w rzeczywistym czasie Męki Chrystusa. Hymn przypisany do poszczególnych godzin dnia (9:00, 12:00, 15:00) przewidziany jest również na Wielką Sobotę i mówi o ofierze Chrystusa złożonej na krzyżu. Psalmodii, która wyraża modlitwę cierpiącego Jezusa, towarzyszy o każdej porze odpowiednia antyfona: „Była godzina trzecia, gdy ukrzyżowali Jezusa” (9:00), „Od szóstej godziny w południe aż do godziny dziewiątej ciemności spowiły ziemię” (12:00), „O godzinie dziewiątej zawołał Jezus wielkim głosem: Boże mój, Boże, czemuś Mnie opuścił?” (15:00).
 
Krótkie czytanie przypisane do każdej z tych godzin wyjęte jest z czwartej pieśni Sługi Pańskiego proroka Izajasza (rozdz. 53). Kolektę powtarza się jak w Jutrzni.
 
Wielka Sobota – Modlitwa czytań
 
W Wielką Sobotę Kościół trwa przy Grobie Pańskim rozważając Mękę i Śmierć Chrystusa oraz Jego zstąpienie do Otchłani, a także modląc się i poszcząc oczekuje Jego Zmartwychwstania. Bardzo się zaleca, aby odbyła się Godzina czytań i Jutrznia z udziałem ludu.
 
Hymn modlitwy czytań ukazuje drogę, jaką zapoczątkował Jezus Chrystus przechodząc przez śmierć do pełni życia. Droga ta prowadzi przez spoczynek w grobie. Psalmodia wyraża oddanie się Bożej opiece, przypomina o dziedzictwie przewidzianym dla człowieka o nieskalanych rękach i o czystym sercu.
 
Czytanie z Listu do Hebrajczyków mówi o obietnicy Bożego odpoczynku, o nowym „dzisiaj”, kiedy jest nam dane wejść do tego odpoczynku. Drugie czytanie to starożytna homilia o zejściu Chrystusa do Otchłani, o Jego rozmowie z Adamem i o otwarciu niebiańskiego mieszkania.
 
Wielka Sobota – Jutrznia
 
Hymn wyraża pragnienie przyjęcia wybawienia, jakiego udziela Chrystus przez krzyż swój i zejście do Otchłani. Psalmodia to modlitwa skargi na doświadczenie bólu i odrzucenia oraz modlitwa ufności: byłem umarły, a oto jestem żyjący na wieki wieków, mam w ręku klucze śmierci i Otchłani. Krótkie czytanie cytuje proroczą zapowiedź powstania trzeciego dnia. Kantyk Zachariasza śpiewa się z myślą o Zbawicielu świata, który odkupił nas przez krzyż i krew swoją.
 
Prośby skierowane są do Chrystusa, ziarna wrzuconego w ziemię, ukrytego w grobie, zstępującego do krainy umarłych, Syna Boga żywego i wyrażają błaganie o umiejętność umierania razem z Nim i podejmowania nowego życia. Modlitwę „Ojcze nasz” podsumowujemy kolektą nawiązującą do faktu złożenia Chrystusa w grobie i pełnego chwały wyjścia z grobu. Prosimy o owoce pogrzebania przez chrzest, jakimi są radości życia wiecznego.
 
Wielka Sobota – Modlitwa w ciągu dnia
 
Hymn przypisany do poszczególnych godzin dnia (9:00, 12:00, 15:00) powtórzony z Wielkiego Piątku mówi o ofierze Chrystusa złożonej na krzyżu. Psalmodia pełna ufnej radości wychwala Boga za wybawienie. Towarzyszą jej antyfony pełne zaufania: „Wierzę, że będę oglądał dobra Pana w krainie żyjących”, „Wyprowadziłeś, Panie, moją duszę z Otchłani”, „W pokoju jest miejsce Jego odpoczynku i na Syjonie Jego mieszkanie”.
 
Krótkie czytanie z 1 listu św. Jana przypomina o wierności Boga i o darowanym nam wybawieniu. Modlitwę kończy kolekta jak w Jutrzni.
 
Wielka Sobota – Nieszpory
 
„Cenna jest w oczach Pana śmierć Jego wyznawców” — tym fragmentem psalmu można streścić wielkosobotnie nieszpory. W hymnie rozważamy zbawcze znaczenie śmierci Chrystusa, wyrażamy gotowość pójścia Jego śladami. Psalmodia z tematyką jednoznaczną: „o śmierci, będę twoją śmiercią”, tylko trzy dni. A właściwie: zwycięstwo trzeciego dnia o świcie. Rozważanie uniżenia i wywyższenia Chrystusa.
 
Krótkie czytanie: zostaliście wykupieni drogocenną krwią Chrystusa, wasza wiara i nadzieja są skierowane ku Bogu. Kantyk Maryi z antyfoną: Teraz Syn Człowieczy został uwielbiony. Prośby o specjalnej tematyce dotyczącej zwycięstwa nad śmiercią. Po Ojcze nasz nieszpory kończą się modlitwą dnia.

Wielka Niedziela – Jutrznia
 
Ziemia śpiewa radośnie, a piekło jęczy w udręce, bo Chrystus prawdziwie zmartwychwstał. O tym Kościół śpiewa w porannej modlitwie Zmartwychwstania Pańskiego. Prosimy, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.
 
Wielka Niedziela – Modlitwa w ciągu dnia
 
Hymn nawiązuje do krzyża. Psalmodia to jeden świąteczny psalm z zawołaniem: oto dzień, który Pan uczynił, radujmy się nim i weselmy; kamień odrzucony przez budujących stał się podstawą fundamentu. Czytanie przypomina o zmartwychwstaniu Chrystusa i o naszym zmartwychwstaniu przez chrzest. Kolekta dnia prosi, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.
 
Wielka Niedziela – Nieszpory
 
Hymn ukazuje paschę Chrystusa na tle egipskiej paschy ludu wybranego. W psalmodii antyfony przypominają o wydarzeniach z dnia zmartwychwstania. Pierwszy psalm mówi o królowaniu Jezusa, drugi o drodze Izraelitów z Egiptu do ziemi obiecanej, kantyk o godach Baranka. Czytanie krótkie o zwycięskiej ofierze Chrystusa uświęcającej człowieka. Kantyk Maryi z antyfoną opisującą wieczorne spotkanie zmartwychwstałego Pana z Apostołami zamkniętymi w wieczerniku. Ufne prośby kierujemy tego wieczoru do Chrystusa Pana, który umarł, zmartwychwstał i zawsze wstawia się za nami.
 
Triduum Paschalne kończy się prośbą kolekty dnia, abyśmy obchodząc uroczystość Zmartwychwstania zostali odnowieni przez Ducha Świętego.
 
Teksty źródłowe: Ogólne normy roku liturgicznego i kalendarza. W: Mszał rzymski dla diecezji polskich, n. 1, 3, 18, 19; Ogólne wprowadzenie do liturgii godzin. W: Liturgia godzin, t. I, n. 59; Liturgia godzin, t. II, s. 361-377, 382-402, 409-419; List okólny o przygotowaniu i obchodzeniu Świąt Wielkanocnych, n. 40, 73.
 
Irena Kucharska 
Liturgia.pl
 
 
fot. Amanda Jordan | Unsplash (cc) 
 
Zobacz także
Przemysław Radzyński
Na ogół wszystkie okresy liturgiczne czy tematyczne tygodnie w Kościele rozpoczynają się w niedzielę. Tymczasem papież Grzegorz Wielki w VI wieku zdecydował, że Wielki Post będzie rozpoczynał się w środę – później nazwaną popielcową. Starożytni chrześcijanie wyłączali z okresu pokuty poprzedzającego święta wielkanocne wszystkie niedziele. Aby Wielki Post trwał symboliczną liczbę dni, musiał się zaczynać w środku tygodnia. 
 
Piotr Koźlak CSsR
Nie ma w zasadzie wątpliwości, że współczesny kapłan jest odbiciem współczesnego społeczeństwa; jest taki, jakie są dzisiejsze rodziny, bo przecież przyszły kapłan wychowuje się w rodzinie. Współczesna zaś rodzina jest narażona na różnego rodzaju pokusy i lęki, dylematy czy frustracje. One wyciskają swe piętno na przyszłym kapłanie. I jeśli chce on sobie radzić z pokusami czy lękami, musi się stać księdzem, który żyje wartościami. 

 
Z ks. prof. Januszem Mastalskim, kapłanem archidiecezji krakowskiej, dziekanem Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz kierownikiem Katedry Pedagogiki Ogólnej na tym wydziale, rozmawiał Piotr Koźlak CSsR 
 
Mateusz Mickiewicz

W Biblii jak refren powraca zdanie, że serce Izraelitów stało się twarde na głos Boga. Prorok Izajasz otrzymuje nawet od Boga zaskakujące polecenie: "Zatwardź serce tego ludu, znieczul jego uszy, zaślep jego oczy, iżby oczami nie widział ani uszami nie słyszał, i serce jego by nie pojęło, żeby się nie nawrócił i nie był uzdrowiony” (Iz 6, 10). Bóg nie chce zatracenia swojego ludu, ale w tych słowach zapowiada prorokowi bardzo dobitnie, żeby nie zniechęcał się oporem słuchaczy wobec orędzia. Nie wystarczy jednak samo słuchanie.

 

___________________

 reklama
Działanie dobrych i złych duchów
Działanie dobrych i złych duchów
Krzysztof Wons SDS