logo
Czwartek, 28 marca 2024 r.
imieniny:
Anieli, Kasrota, Soni, Guntrama, Aleksandra, Jana – wyślij kartkę
Szukaj w
 
Posłuchaj Radyjka
kanał czerwony
kanał zielony
 
 

Facebook
 
Drukuj
A
A
A
 
Mariola Zygarska
Rodzaje muzyki liturgicznej (cz.1)
materiał własny
 


 
 Liturgia jest centrum i szczytem życia Kościoła. Muzyka zaś jest integralną i bardzo ważną jej częścią. Najkrócej można powiedzieć, że za muzykę liturgiczną uważamy taką muzykę kościelną, która odznaczając się charakterem sakralnym i doskonałością formy może być używana przy sprawowaniu kultu Bożego.*1
 
Muzyka liturgiczna to bogactwo stylów i form. Poniżej zostaną przedstawione jej rodzaje, które usłyszeć możemy w kościele podczas liturgii. Wzorując się na Instrukcji Episkopatu o muzyce liturgicznej muzykę tę dzielimy na śpiew jednogłosowy, wielogłosowy oraz muzykę instrumentalną.2 W tej pracy za cel postawiono sobie ich scharakteryzowanie. Analiza literatury przedmiotu doprowadzić ma zatem do poznania odpowiedzi na pytanie: jakie są rodzaje muzyki liturgicznej i czym się każdy z nich charakteryzuje? Tam gdzie jest to możliwe, przedstawiony zostanie ich podział.
 

Śpiew jednogłosowy
 
Na wstępie należy zadać sobie pytanie: co to jest muzyka jednogłosowa? Przedstawi się także charakterystykę dwóch jej podstawowych rodzajów - śpiewu gregoriańskiego i religijnego śpiewu ludowego, czyli pieśni na różne okresy roku liturgicznego. W związku z tym należy nadmienić, że jednogłosowość - inaczej śpiew monofoniczny to muzyka w postaci jednej linii melodycznej bez żadnych towarzyszących współbrzmień; panowała ona niepodzielnie do średniowiecza, kiedy to zaczęły powstawać pierwsze formy muzyki wielogłosowej, czyli polifonicznej.3 Ze śpiewem jednogłosowym mamy do czynienia, gdy jeden śpiewak bądź grupa wokalna wykonuje tę samą melodię.
 
1. Śpiew gregoriański- chorał gregoriański
 
Wśród liturgicznych śpiewów jednogłosowych najwybitniejsze miejsce zajmuje śpiew gregoriański, inaczej chorał gregoriański. Chorałem nazywamy go od chóru, czyli prezbiterium gdzie był wykonywany, lub też z tego powodu, że nie śpiewali go wszyscy obecni w kościele, lecz zespół chórowy - chorus, zwłaszcza mężczyzn.4 Nazwę gregoriański odziedziczył prawdopodobnie po papieżu św. Grzegorzu Wielkim († 604 r.). Śpiew gregoriański jest czysto wokalny, czyli wykonywany bez akompaniamentu, z dużą ilością melizmatów5. Chorał korzysta z tekstów w języku łacińskim, nie posiada podziału taktowego, rytmikę wyznacza tekst.6
 
Co do źródeł muzyki liturgicznej wciąż trwają dyskusje dlategoteż nie ma pewności, co do historii chorału gregoriańskiego. Jego geneza nie jest dotąd całkowicie wyjaśniona, a rozmaite hipotezy pozostały dotąd hipotezami. Jeden z poglądów głosi, że śpiew gregoriański stanowi przejście od muzyki starożytnej do nowożytnej i jest źródłem dla całego dorobku muzycznego Kościoła i powstał on prawdopodobnie razem z wolnością Kościoła w IV lub V wieku. Chorał zaś ostatecznie uregulował i uporządkował papież Grzegorz Wielki.7 Jednakże możemy spotkać się ze zgoła innym stanowiskiem: (…) przyjęcie tezy, że w śpiewie gregoriańskim zachowało się bogactwo melodii, sięgające czasów wczesnochrześcijańskich, albo też, że da się zrekonstruować śpiew pierwotnego Kościoła jerozolimskiego poprzez porównanie melodii gregoriańskich ze śpiewami obrządków wschodnich oraz ze śpiewem synagogalnym, typowym dla dawnych żydowskich zwyczajów na Wschodzie, okazało się rzeczą zgoła niemożliwą.8 Idąc dalej w tych rozważaniach autor pisze, że nie da się również udowodnić naukowo tezy, jakoby papież Grzegorz Wielki był autorem, względnie redaktorem, chorału gregoriańskiego.9 Niektórzy niemieccy historycy twierdzą, że udowodnić można jedynie następujące fakty: liturgiczne śpiewy liturgii rzymskiej za czasów Grzegorza nie były identyczne z tym, co nazywamy obecnie chorałem gregoriańskim.10 Za niezbite uznaje się, że przed chorałem gregoriańskim istniał samodzielny repertuar muzyczny, określany przez naukę dzisiejszą jako starorzymski.11 Trzeba jednak udowodnić, że ten właśnie starorzymski chorał był poprzednikiem chorału gregoriańskiego.12 A dopóki nie ma żadnej bezwzględnej pewności, co do tego, kiedy i gdzie starorzymski chorał przekształcił się w chorał gregoriański, to istnieją solidne podstawy, aby twierdzić, iż nastąpiło to między Sekwaną a Renem (Metz?), w VIII wieku.13
 
 
 
1 2 3  następna
Zobacz także
ks. Zygmunt Kosowski
Nabożeństwo Drogi Krzyżowej upamiętnia ostatnią drogę Pana Jezusa: z pretorium Piłata na Golgotę, ukrzyżowanie, śmierć i złożenie do grobu. Polega na rozważaniu Męki Pańskiej połączonej z symbolicznym przejściem poprzez 14 stacji przypominających poszczególne jej etapy. Do dzisiejszego dnia istnieją w Jerozolimie schody, po których prawdopodobnie szedł Pan Jezus na Golgotę, niosąc poprzeczną belkę, której waga wynosiła 30 kilogramów...
 
ks. Czesław Krakowiak
Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień, w czasie którego Kościół sprawuje zbawcze misteria dokonane przez Chrystusa, począwszy od Jego mesjańskiego wjazdu do świętego miasta Jeruzalem. Niedziela ta łączy zapowiedź tryumfu Chrystusa z opisem Jego Męki. Stanowią one dwa aspekty misterium paschalnego. W obecnej liturgii Niedzieli Palmowej akcent położony jest nie na błogosławieństwo palm, lecz na procesję na cześć Chrystusa Króla triumfalnie wjeżdżającego do Jeruzalem, dlatego kolor szat nie jest fioletowy jak dawniej, lecz czerwony, purpurowy, królewski. 
 
o. Wojciech Gołaski OP
Ludzie generalnie przestają śpiewać i nie dotyczy to tylko śpiewu w kościele. Dziś mało kto kultywuje stare tradycje śpiewania w rodzinach czy w większych wspólnotach. Może zabrzmi to paradoksalnie, ale również środki techniczne mogą mieć nie zawsze korzystny wpływ na śpiew w kościele. Od paru lat przyglądam się działaniu mikrofonu, bez którego śpiew liturgiczny radził sobie przez całe wieki. Po kilkudziesięciu latach od wprowadzenia tego wynalazku warto zapytać, czy czegoś nie straciliśmy...
 

___________________

 reklama
Działanie dobrych i złych duchów
Działanie dobrych i złych duchów
Krzysztof Wons SDS