Jednym z najważniejszych terminów Starego Testamentu określającym większość relacji, w jakie wchodzi w swoim życiu człowiek, jest termin caddik – sprawiedliwy. Trzeba jednak natychmiast dopowiedzieć, że biblijne jego znaczenie ma niewiele wspólnego z jego popularnym rozumieniem w naszych czasach, o którym już wcześniej wspominaliśmy. Dziś sprawiedliwość określa odniesienie człowieka do normy prawnej, a w starożytności biblijnej chodziło najpierw o wzajemne relacje we wspólnocie ludu Bożego, czyli o relacje rodzinne, plemienne, międzyplemienne itd. Pojęcie to określało równocześnie relację narodu wybranego względem Boga. Stąd sprawiedliwy był ten człowiek, który nie tyle spełnił normę jakiegoś prawa, ale okazał się lojalny, wierny, życzliwy, miłujący względem swego bliźniego i Boga. Tak rozumiana sprawiedliwość oznacza zatem wierność, lojalność, pamięć, a w relacji pomiędzy Bogiem i człowiekiem staje się synonimem zbawienia. Dlatego właśnie sprawiedliwość Boga, sprawiedliwość, która jest w Bogu, to nie jakaś abstrakcyjna norma, ale przede wszystkim Jego zbawcze czyny, dowody Jego lojalności w relacjach, Jego pamięć o człowieku, z którym zawarł przymierze. Dlatego wierzący Hebrajczycy, modląc się słowami psalmu: "Wysłuchaj mnie w swej sprawiedliwości" (Ps 143,1; 71,2), wołali z pełną świadomością faktu, że Bóg jest sprawiedliwy, to znaczy, że pamięta, że jest wierny, że przyjdzie z pomocą w sytuacji zagrożenia. Zatem prawda o sprawiedliwości Boga, o Jego pamięci, wierności, lojalności stanowiła centrum wiary starożytnego Izraela.
 

O ile sprawiedliwość Boga jest czymś trwałym i niezmiennym, to, niestety, sprawiedliwość człowieka już nie ma takiego charakteru. Człowiek może ją utracić poprzez czyny, które w oczach Boga są sprzeczne z zawiązaną z Nim relacją przymierza. Co wówczas? Cóż, spodziewamy się, że odpowiedzią Boga na niesprawiedliwość człowieka będzie miłosierdzie. Miłosierdzie rozumiane jako ocalenie życia, nawet wbrew znanej regule, że skoro sprawiedliwy żyć będzie dzięki swej sprawiedliwości, to niesprawiedliwy poniesie konsekwencje swoich wyborów i umrze. Pytamy zatem: jak Pan Bóg objawia swoje miłosierdzie?