W sierpniu każdy kwiat woła

Legenda mówi, że gdy na wieść o śmierci, a raczej zaśnięciu Matki Bożej udali się do Jej grobu, to zastali tam jedynie mnóstwo różnorodnych kwiatów. Dlatego też w naszej polskiej tradycji, dzień, w którym czcimy Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny, najstarsze maryjne święto, nazywany jest również świętem Matki Boskiej Zielnej. W tym dniu, wierni udając się do kościoła, zabierają z sobą bukiety polnych ziół, różnorodnych kwiatów, aby je poświęcić, jako symbole przyrodniczego bogactwa. Bo "w sierpniu każdy kwiat woła: weź mnie do kościoła."

Najpiękniejszy kwiat

Ogrodem zamkniętym jesteś, siostro ma, oblubienico, ogrodem zamkniętym, źródłem opieczętowanym (PnP 4,12) – ten starotestamentowy fragment w Pieśni nad Pieśniami wielu teologów – Ojcowie Kościoła, Doktorzy i inni – przypisuje proroczemu wizerunkowi Matki Bożej. Bowiem, niemal od początku istotnym elementem kultu Matki Boskiej jest porównywanie Jej do najpiękniejszych roślin i kwiatów. Wymownych tego przykładem jest ustanowienie Nabożeństw ku Jej czci w maju, kiedy przyroda zdaje się oddać Maryi całe swoje piękno. Nigdzie nie zachował się opis urody Matki Boskiej – czy ktokolwiek Jej współczesny zrobił to? – ale w wyobrażeniu wiernych była osobą niezwykle piękną i tylko za pomocą kwiatów można określić Jej urodę, co też Jej czciciele czynili od początku. Jej urodę trudno było ująć jakimiś określeniami. Gdy 16 września 1877r. Justynka Szafryńska i Basia Samulowska z Gietrzwałdu, którym ukazała się Matka Boska, ujrzały przygotowaną do poświęcenia Jej figurę, stwierdziły, że jest "brzydka w porównaniu z tym, co widziały".

Cechy maryjne

Kwiatem, którym Matka Boska najczęściej jest nazywana, jest biały kwiat lilii. "O lilijo, jakżeś Ty wspaniała, wszelkich cnót rozlewasz woń" – te słowa, pochodzące z jednej z maryjnych pieśni w pełni oddają to porównanie. Jest on symbolem czystości, niewinności i dziewictwa – cechy, które w całej swojej wymowie odnoszą się do Maryi. Św. Łukasz Ewangelista opisując scenę Zwiastowania, pisze: A Dziewicy było na imię Maryja (Łk 1,27). Boży posłanie, archanioł Gabriel ukazywany jest w ikonografii niemal zawsze z lilią w ręku, która ma symbolizować Jej dziewicze macierzyństwo.

Matka Boża nazywana jest również różą. W Litanii Loretańskiej znajduje się wezwanie określające Maryję słowami: "Różo duchowna". Spotkać można też określenie "różo zamorska", czyli nie z tego świata. Róża jako królowa kwiatów, jest symbolem piękna, które przypisuje się Maryi, a także podkreśla jej królewską godność. Czerwony kwiat róży to także symbol Wcielenia, miłości, macierzyństwa, powściągliwości oraz cierpienia (Męka Pańska) – cechy i stany, które są autentyczną stroną życia Matki Boskiej. Z różą wiąże się także modlitwa różańcowa, w której 20 tajemnic układa się w symboliczną różę.

Patrzenie na kwiaty

Matka Boża porównywana bywa także do fiołka. Barwa tego kwiatu nawiązuje do barwy nieba. Oznacza on przez to uduchowienie, kontemplacje, pokorę, skromność i wierność, po części ukazuje to św. Łukasz Ewangelista: Lecz Maryja zachowała wszystkie te sprawy i rozważała je w swoim sercu (Łk 2,19). Dlatego też Matka Boska nazywana bywa "fiołkiem pokory". Kolorem do kwiatu fiołka nawiązuje także niebieski płaszcz Maryi.

Na wielu obrazach w otoczeniu Matki Boskiej widać inne kwiaty, które znajdują się tam nieprzypadkowo. Są symbolami wielu faktów życia matki Bożej i Jej Syna – Jezusa Chrystusa. Irysy swoją fioletową barwą są zapowiedzią Męki Pańskiej. Malwy symbolizują przebaczenie, którego sprawcą jest Jej Syn (por. Łk 23,34). Konwalia, zwana "lilią dolin" jest symbolem czystości Maryi. Goździki przez swój kształt są symbolem gwoździ, którymi Jezus Chrystus zostanie przybity do krzyża. Babka ma wymowę antydemoniczną – osłabia moc szatana, który nie miał dostępu do Matki Boskiej. Rumianek, dzięki swoim uzdrawiającym walorom oraz niepozornym walorom, symbolizuje dobroć i skromność Matki Boskiej.

Dlatego nie należy się dziwić, że wszelkie wizerunki Matki Boskiej są tak bogato ozdabiane kwiatami. Są to, bowiem, Jej kwiaty, w których zapisało się jedyne piękno Maryi i całe jej życie. Warto to wiedzieć, aby patrzenie na kwiaty nie było tylko zwykłym gapiostwem.

Tadeusz Basiura